Nejad Devrim
Nejad’ın En Büyük Erdemi Nejad Olmaktır
12.12.2018 – 12.02.2019
Galeri Nev
Galeri Nev Kırlangıç Sokak’taki yeni mekânında, yeni bir sergi dizisine başlıyor. Yalnızca bir eserin yer alacağı bu sergiler, eser etrafında Galeri’nin sanat tarihi ve sanat eleştirisi konusundaki birikimini de ortaya koyuyor. Düzenli olarak tekrar edecek sergi dizisinin ilki, Nejad Devrim’in başyapıtlarından birine ev sahipliği yapıyor. 1954 tarihli yağlı boyaya, Devrim’in yaşadığı ve çalıştığı dönemin ekonomik, politik ve elbette sanatsal arka planı eşlik ediyor. Sergi, 1923-1995 yılları arasından yalnızca popüler olan, çocukluğunun ve dolayısıyla ünlü Şakir Paşa ailesinin hikâyesini ya da İkinci Dünya Savaşı sonrasının Paris atmosferini seçmiyor. Aynı zamanda, onu tanıyanların en çok söz ettiği, sanatının ana besin kaynağı seyahatleri ve yaşamının karanlık kalan uzun Polonya yılları da serginin önemli parçalarını oluşturuyor. “Château de Chambord. Symétrie Française” isimli tablonun ortaya çıktığı 1954 tarihinin öncesini ve sonrasını izleyenlerin zihninde canlandırmak üzere kurulan sergi, Galeri Nev arşivlerinde korunan sayısız gazete/dergi kupürü, sergi davetiyesi ve afişi, önemli resimlerin ve resimsel yolculukların eskizleri, mektuplar, kartpostallar, tanıklıklar, ses/video kayıtları ve özellikle de fotoğraflardan oluşuyor. Nejad Devrim’i Picasso’nun Paris’in küçük bir meydanında yaptığı manifestal konuşmasını dinleyenler arasında; Alice Toklas, Sonia Delaunay, Jacques Lassaigne ile Paris meclislerinde; babasının kucağına yeni doğan kızını ilk verdiğinde; borca, sıkıntıya, depresif düşüncelere daldığında, Polonya’nın bir kasabasında çaresizce ıstakoz aradığında ve bu çaresizliği bazen bir şiir ile ifade ettiğinde görmek, izleyenleri âdeta büyülüyor. Nejad’ın ilk eşi ile henüz tanıştığı 1946-47 yılllarına ait, o sırada Paris’te politika okuyan genç Maria’nın ders notlarını tuttuğu defter ve Nejad’ın kapağına yaptığı resim, sergideki en özel nesnelerden biri. 1923 doğumlu Maria Devrim, serginin açılışına katılmak üzere Ankara’ya seyahat ediyor. Fransız Büyükelçiliği ve Fransız Kültür Merkezi 95 yaşındaki Maria Devrim’i ağırlamak ve onun tecrübelerini paylaşmak üzere davetler ve konuşma programları düzenliyor. Serginin bir başka ayağını ise Galeri Nev’in başlatacağı internet arşivi projesi oluşturuyor. 1984 yılında Ankara’da kurulan Galeri Nev’in, ‘Yirmi Beşinci Yılı’nı kutladığı 2009’da, çeyrek asırdır Galeri’de biriken 2000 kitap ve dergi ile 5000’in üzerinde belgeyi okuyuculara, araştırmacılara ve öğrencilere açtığı biliniyor. Özellikle Galeri’nin temsil ettiği sanatçılara, Türkiye’de ve dünyada Modernizm’e, galeri ve müze tarihine, ve 19. yüzyılın sanat başkenti Paris’e odaklanan kapsamlı bir seçkiden oluşan NEVARŞİV yaklaşık on yıldır, Zeynep Kayan yönetiminde Gezegen Sokak’ta hizmet veriyor. Nejad Devrim sergisi sırasında, bu arşivin kamusallaşmasında bir ciddi adım daha atılıyor. Galeri Nev yalnızca kendi himayesinde değil, sanatçının ailesinin ve çevresinin arşivlerinde korunan ve tek eserlik sergi için bir araya gelen tüm belgeleri bir internet sitesine yükleyerek, arzu eden herkesin kullanabileceği bir hale getiriyor. NEVARŞİV sitesinin şimdilik Nejad Devrim’e mahsus içeriği, yakında tek eserlik yeni sergilerle zenginleşmeye, sanatçıların dünyalarına dair ipuçlarını birleştirmek isteyenlere yol göstermeye devam edecek. Nejad Devrim’in nev-i şahsına münhasır dünyasını öncelikle Galeri Nev’de, ardından internette yeniden kuracak olan sergi, 1953 tarihinde sanatçı hakkında yazan eleştirmen Michel Seuphor’un bir cümlesini başlığı olarak benimsiyor: “Le grand mérite de Néjad c’est d’être Néjad”. (“Nejad’ın en büyük erdemi Nejad olmaktır”) Yalnızca izlenecek değil, aynı zamanda okunacak, dinlenecek, belki çalışılacak olan tek eserlik sergi, Galeri Nev’in sezon programında başkaca sergilerden daha uzun zaman kaplıyor; Nejad Devrim 12 Aralık-12 Şubat tarihleri arasında Galeri Nev’de yeniden canlanıyor.
